(theo báo Tiền Phong Chủ Nhật)

TP- Đáp ứng nhu cầu của nhiều bạn đọc sau khi Tiền Phong đăng bài “Hạt toàn phần, khắc tinh bệnh nan y”, chúng tôi có bài phỏng vấn GS.TSKH Lê Doãn Diên, Chủ tịch Hội KHCN Lương thực Thực phẩm Việt Nam, về cơ sở khoa học của các nhận định trong bài báo trên.

Giảm nguy cơ tim mạch

Xin GS cho biết qua các bằng chứng khoa học chứng minh cho vai trò của hạt ngũ cốc toàn phần nói chung và gạo lứt nói riêng trong việc phòng chống và hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính?

Anderson J.W. và cộng sự ở Mỹ đã nghiên cứu vai trò của hạt ngũ cốc toàn phần đối với các nguy cơ của bệnh tim mạch vốn là nguyên nhân chính gây tử vong ở phần lớn các nước phát triển và cũng đang thịnh hành và tăng nhanh ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tốc độ tử vong của bệnh tim mạch vượt con số một triệu người/năm ở Hoa Kỳ và cũng là bệnh có chi phí cao nhất, trên 120 tỷ USD/năm.

Các tác giả tổng kết một cách có hệ thống những công trình nghiên cứu suốt 20 năm qua trong việc đánh giá tác dụng của thực phẩm giàu chất xơ nói chung và hạt ngũ cốc toàn phần nói riêng và bệnh tim mạch. Thông qua công trình nghiên cứu này, họ đi đến các kết luận mang tính khuyến cáo như sau:

Bài viết này được trích từ  một cuốn sách rất hay của Jane Higdon trình bày khá chi tiết các kết quả nghiên cứu thực nghiệm về tác dụng của các hợp chất hữu cơ tự nhiên trong các loại thực phẩm ăn kiêng đối với sức khỏe và phòng chống bệnh tật. Trong đó, cuốn sách dành hẳn một chương để nói về hạt toàn phần và tác dụng của hạt toàn phần.

(Nguồn  An Evidence-based Approach To Dietary Phytochemicals của tác giả Jane Higdon)

Những hạt ngũ cốc là những hạt của các cây trồng thuộc họ cỏ. Những loài tạo ra những ngũ cốc ăn được như: lúa mỳ, lúa gạo, ngô, đại mạch, lõa mạch và lúa mạch đen. Một hạt nguyên vẹn có một lớp ngoài cùng là lớp cùi, lớp giữa giầu hydrate carbon gọi là nội nhũ và một lớp phôi bên trong.

Mặc dù không phải luôn luôn nguyên vẹn. Những thực phẩm toàn phần chứa toàn bộ hạt bao gồm: lớp cùi, nội nhũ và phôi.Các hạt toàn phần giàu tiềm năng, các hợp chất có lợi bao gồm: các Vitamin, cácmuối khoáng và các hợp chất hóa học tự nhiên, các lignin (chương 17), phytosterols (chương 19), các chất xơ (chương 12). Phần lớn các hợp chất này nằm ở phần lớp cùi hay phôi của hạt, cả hai phần đó bị mất đi trong quá trình chế biến hạt chỉ còn lại lớp nội nhũ chứa tinh bột.

So sánh với các thức ăn chứa nhiều hạt đã bị tinh chế, các thức ăn giầu hạt  toàn phần có tác dụng làm giảm rủi ro của một số bệnh mãn tính. Những lợi ích về sức khỏe của các hạt toàn phần không được giải thích hoàn toàn bởi những đóng góp riêng lẻ của các chất dinh dưỡng, các hợp chất tự nhiên mà chúng chứa đựng. Hạt toàn phần biểu hiện một "hệ" thống nhất gồm năng lượng, các vi chất dinh dưỡng, các hợp chất hóa học tự nhiên cùng tác dụng đồng loạt để cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật.